ابوتمّام حبیب بن اوس طائیابوتمام حبیب بن اوس طائی حورانی جاسمی (۱۹۰-۲۳۱ هـ)، از شاعران قرن سوم هجری قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیابوتمام حبیب بن اوس بن حارث طائی حورانی جاسمی، در روستای جاسم از توابع دمشق زاده شد. تاریخ ولادت او را سال‌های ۱۷۲، یا ۱۸۸، یا ۱۹۰ و یا ۱۹۲ هـ ذکر کرده‌اند. ابوتمام در مصر پرورش یافت و در مسجد جامع مصر به سقایت مردم اشتغال داشت. سپس با ادیبان همنشین شد و از آنان دانش فرا گرفت. وی شعر را دوست داشت و در راه آن کوشید تا شاعری چیره‌دست و مشهور شد و چون معتصم (خلافت ۲۱۸-۲۲۷ هـ) از موقعیت وی آگاه شد، او را به سامرا احضار کرد و در برابر سرودن شعر به وی جایزه داد و او را بر تمام شاعران مقدم داشت. او سپس به بغداد رفت و در آنجا نیز با ادبا و دانشمندان همنشین گردید. گفته‌اند که وی شاعری ظریف، خوش طبع، فاضل، فصیح و در زمان خودش بی‌بدیل بود و غیر از قصاید و مقاطع، چهارده هزار ارجوزه را حفظ داشت. در کتاب فحول الشعراء خویش درباره عده زیادی از شعرای جاهلی مخضرم (شاعرانی که هر دو دوره جاهلی و اسلام را درک کردند) و اسلامی بحث کرده است. او اشعار زیادی در مدح اهل بیت و امامان شیعه (علیهم‌السّلام) سروده و به همین سبب رجال‌نویسان او را امامی‌مذهب به شمار آورده‌اند. ابوتمام اشعار زیادی سروده بود، تا آنجا که ششصد قصیده و هشتصد مقطوعه برای او شمرده‌اند. ۲ - تاریخ وفاتابوتمام در جمادی الاولی سال ۲۳۱ در موصل درگذشت. ۳ - آثارآثار و تالیفات ابوتمام عبارتند از: الحماسة الطائیه، فحول الشعراء، الاختیارات من شعر الشعراء، الاختیار من اشعار القبائل. الحماسة و الوحشیات. الحماسة الاولی (شامل ۷۴۷۰ بیت که در خراسان برای عبدالله بن طاهر سروده و علی بن محمد عدوی شمشاطی آن‌را شرح کرده است). الحماسة الثانیة الکبری (ابوتمام آن را برای ابوالوفاء ابن سلمه پس از بازگشتش از خراسان، در همدان سروده و در ده باب می‌باشد که به نام باب نخست آن، شجاعت مشهور شده و حماسه نام گرفته است و نه باب دیگر آن، مراثی، ادب، تشبیب، هجاء، اضیاف (اضافات)، مدایح، صفات، سیر، ملح و مذمت زنان می‌باشد) نقائض جریر و الاخطل. ۴ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۱۷]
ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۳۷۶.
[۱۸]
سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۱۲۱.
۵ - پانویس۶ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۴۰، برگرفته از مقاله «ابوتمام حبیب بن اوس بن حارث طائی». رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 231 (قمری) | زادگان سال ۱۷۲ (قمری) | زادگان سال ۱۸۸ (قمری) | زادگان سال 190 (قمری) | زادگان سال ۱۹۲ (قمری) | شاعران اهل بیت سده سوم (قمری) | شاعران قرن سوم | مولفان قرن سوم
|